فورک در ارز دیجیتال و انواع فورک

امروز یک مقاله کاربردی و چکیده راجع به فورک ها داریم. اگه تو دنیای ارزهای دیجیتال باشید و اخبار مرتبط با اونو دنبال کرده باشید با واژه فورک آشنا شدید. اما اینکه فورک چیه؟ به چه دردی می خوره و یا اینکه چند نوع FORK داریم چیزیه که قراره باهم تو این مقاله بررسیشون کنیم. همراه ما باشید.

پروتکل چیست؟

همونطور که می دونید بلاکچین یک بستر کاملا غیرمتمرکزه که هیچکس نمی تونه تغییری بهش بده و تمام اطلاعات یک رمز ارز از اوله اول تا همین الان که داریم باهم صحبت می کنیم داخلش وجود داره. تمام ارزهای دیجیتال دارای بلاکچین هستند. توسعه دهندگان و برنامه نویسان اون رمزارزها یک سری قوانین و کدنویسی می کنند و داخل بلاکچین اون رمزارز قرار میدن که به اصطلاح بهش پروتکل می گن. تا اینجای کار مشکلی نیست.

“پروتکل: یک سری قوانین که توسط برنامه نویسان یک پروژه نوشته میشن و داخل بلاکچین اون پروژه قرار داده میشن”

اگر بخواهیم براش مثال بزنیم می تونیم به زمان ساخت بلاک بیت کوین اشاره کنیم که هر ۱۰ دقیقه یک بلاک ساخته می شود، یا اینکه حجم هر بلاک ۱ مگابایت باشد و یا حداکثر تراکنش های بیت کوین در ثانیه ۷ تا است. اینا تماما قوانینی است که توسط برنامه نویسان اون پروژه نوشته میشه و در دل اون پروژه قرار می گیره.

فورک چیست؟

اما مشکل از جایی شروع میشه که یک گروهی از برنامه نویسان پروژه با این قوانین مشکل داشته باشند و اونارو سدی جلوی سود بیشتر و یا تداوم پروژه ببینند. و یا حتی پروژه نیاز به به روز رسانی داشته باشد و یا مشکلی برای پروژه ایجاد شده باشه. حالا باید چی کار کرد؟ اینجاست که پایه فورک به میان باز میشه.

اون دسته از برنامه نویسانی که با این قوانین مشکل دارند یک پروتکل جدید می نویسند. چطور اینکارو می کنند؟ سادست اکثر رمزارزها متن باز هستند یعنی میشه تمام متن رو کپی کرد و یک سری تغییرات یا به روز رسانی ها درش اعمال کرد در این صورت شما یک بلاکچین جدید خواهید ساخت. لازم به ذکره این قوانین در شبکه بلاکچین رمزارز اصلی تغییری ایجاد نخواهد کرد.

پس در اصل فورک یک انشعابی از درون بلاکچین قدیم است که تغییراتی در خود دارد.
این به روز رسانی می تواند یا سازگار با قبل “backward-compatible” و یا ناسازگاز با قبل “backward-uncompatible” باشد که در ادامه توضیح خواهیم داد. اما سوال اینجاست چند نوع FORK داریم؟

شناخت انواع فورک

به طور کلی دو دسته فورک داریم:

• هارد فورک Hard Fork
• سافت فورک Soft Fork

همونطور که گفتیم فورک ها یا سازگار با شرایط قبل هستند و صرفا جهت به روز رسانی و یا رفع باگ بوجود میان که بهش سافت فورک می گن. در این حالت شرکت کننده ها یا همون ماینرهایی که نرم افزار خودشونو به روز نکرده باشند بازهم می تونند در اعتبار سنجی “Validation” و تایید تراکنش ها “Verification” نظارت داشته باشند. اما دیگه نمی تونند در ساخت بلاک سهیم باشند چرا؟ به عنوان مثال اگه پروتکل جدید این باشه که حجم هر بلاک از ۱ مگابایت به ۸۰۰ کیلوبایت کاهش پیدا کرده باشه اون ماینر چطوری می تونه بلاک بسازه وقتی تمام بلاکای ساخته شده توسطش از دید شبکه نادرست و منقضی شده است؟ در این حالت افراد انگیزه پیدا می کنند تا نرم افزار خودشونو آپدیت کنند و وارد شبکه بشوند.

ایجاد سافت فورک به مراتب راحت تر از هارد فورک است چون فقط لازمه که اکثر ماینرها نرم افزار خودشونو به روز کنند.

مثال های سافت فورک:

BIP66: یک سافت فورک برای اعتبار سنجی امضای شبکه بیت کوین بود.
P2SH: یک سافت فورک برای اضافه کردن آدرس های چند امضایی بر روی شبکه بیت کوین بود.

هارد فورک Hard Fork

هارد فورک ها با نسخه قدیمی سازگار نیستند. در این حالت تمامی ماینرها باید نرم افزار خودشونو به روز کنند در غیر اینصورت هیچ جایی در بلاکچین جدید ندارند و تا زمانی که کاربری بمونه در بلاکچین قدیمی با همون قوانین قبلی فعالیت می کنند.

بیت کوین کش و اتریوم کلاسیک از مشهورترین هاردفورک هایی است که می تونیم نام ببریم. البته هارد FORK همیشه منجر به ساخت کوین جدید نمیشه که در ادامه توضیح خواهم داد.

هارد فورک برنامه ریزی شده “Planned Hard Fork”

هاردفورک برنامه ریزی شده یک به روز رسانی و تغییر در شبکه بلاکچین ارز است که از ابتدا در RoadMap اون رمزارز نوشته شده است. از اونجا که این به روز رسانی از ابتدا جزوی از ویژگی های رمزارز است تمام ماینرها با آن موافقت کرده و نرم افزارهای خودشونو به روز می کنند و شبکه جدید منتقل می شوند. در این مدل فورک زنجیره قبلی از بین می رود و کوین جدیدی ساخته نمی شود.

مثال این مدل FORK رو می تونیم اتریوم بزنیم:

فورک بیزانس مربوط به اتریوم ۲ که در اکتبر ۲۰۱۷ به وقوع پیوست و هدف آن مقیاس پذیری اتریوم و یکپارچه سازی تراکنش های خصوصی بود.

مونرو: در ژانویه‌ی ۲۰۱۷ بود که هاردفورکی در شبکه‌ی اتریوم اتفاق افتاد
هدف از ایجاد این هارد فورک اضافه شدن ویژگی جدیدی به نام حلقه‌ی معاملات محرمانه بود.

هارد فورک بحث برانگیز “Contentious Hard Fork”

این مدل هاردفورک زمانی اتفاق میفته که بین برنامه نویسان یک رمزارز اختلاف بر سر عملکرد یا مباحث دیگه شبکه بلاکچینش باشه. در این حالت فورک بحث برانگیر اتفاق میفته و دو دسته از هم جدا میشن. در این حالت کوین و بلاکچین جدیدی ساخته میشه.

از جمله این دو مورد Bitcoin Cash: طبق این هاردفورک برنامه نویسان قصد داشتند مقیاس پذیری بیت کوین را افزایش دهند و حجم بلاکش را از ۱ مگ به ۸ مگ تغییر دهند. این کار باعث شد تا شبکه بتونه تراکنش های بیشتری رو پردازش کنه. و کارمزد شبکه کاهش پیدا کرد. این هاردفورک باعث شد تا بیت کوین کش ساخته شود.

اتریوم کلاسیک “Ethereum Classic” اتریوم نیز برای خنثی کردن تاثیر هکی که در یکی از برنامه‌های کاربردی‌اش به نام سازمان خودکار غیرمتمرکز (ِDAO) اتفاق افتاد، دچار هاردفورک شد. توسعه‌دهندگان اصلی اتریوم و اکثریت شرکت‌کنندگان شبکه،با هاردفورک موافقت کردند و تنها تعداد معدودی از مواضع خود کوتاه نیامده و نرم‌افزار خود را آپدیت نکردند که بلاک‌چین آنها به اتریوم کلاسیک (ETC) معروف است.

کوین های مشتق شده “Spin – Off Coins” همونطور که می دونید کدهای بیت کوین منبع باز است و هر کس می تواند با تغییر در کدهای اون ارز جدیدی ایجاد کند. مثالش لایت کوین می باشد. لایت کوین فورکی از بیت کوین است که تغییراتی همچون تغییر در زمان ساخت یک بلاک به ۲.۵ دقیقه، استفاده از الگوریتم Scrypt به جای SHA256 و تغییر در عرضه کل (۸۴میلیون) را داراست.

از جمله کوین های مشتق شده از بلاکچین بیت کوین:

• Namecoin
• Peercoin
• Litecoin
• Dogecoin
• Auroracoin

تاثیر فورک بر قیمت رمزارز

لازم به گفتنه که تنها فورک های قوی امکان داره تاثیراتی بر قیمت رمزارز بزاره.

که اینم بستگی به نوع فورک داره، اگر فورک به شکلی باشه که جامعه سرمایه دارش تصور کنند باعث کم شدن سودشون میشه طبیعتا با فروش کوین هاشون با اون کوین خداحافظی می کنند.

مثالش فورک بیت کوین کش که زمان عرضش در سال ۲۰۱۷ قیمت بیت کوین رو از ۲۸۰۰ دلار به ۲۷۰۰ دلار کشاند. (اون موقع ۱۰۰ دلار هم ۱۰۰ دلار بود)

اما اگه تصور بشه که یک فورک قوی برای شبکه است می تونه باعث پامپ قیمت بشه.

فرض کنید یک فورک به شکل ایردراپ در حال عرضه شدن است. مثلا فورک توکن اسپارک که به صورت ایردراپ برای دارندگان ریپل اعطا میشد.
وقتی هر کس هر تعداد ریپل که داشته باشه به همون اندازه هم توکن اسپارک دریافت می کنه و اگه جامعه تصور کنه این یک فورک خوبه با خرید بیشتر ریپل سعی داره توکن اسپارک بیشتری به دست بیاره و همین امر باعث پامپ قیمتی ریپل میشه.