بازار اسپات (Spot) در معامله ارز دیجیتال چیست؟

معامله اسپات یا اسپات تریدینگ (Spot Trading) در حال تبدیل شدن به یک روش محبوب برای تجارت ابزارها و دارایی های مالی در دنیای مدرن است. این شامل خرید یا فروش مستقیم این دارایی ها مانند ارز دیجیتال، فارکس، سهام یا اوراق قرضه است و معمولاً به تحویل و تسویه فوری نیاز دارد. این نوع معاملات به سرمایه گذاران انعطاف پذیری و دسترسی به بازارهای سنتی و نوظهور را افزایش می دهد. با معامله اسپات سرمایه گذاران می توانند از حرکات بازار در زمان واقعی بدون متحمل شدن هزینه های اضافی یا تاخیر استفاده کنند. به این ترتیب، گزینه ای جذاب برای کسانی است که به دنبال سرمایه گذاری از فرصت های کوتاه مدت در بازارهای جهانی هستند.

در معاملات اسپات تنها قادر به استفاده از دارایی‌های شخصی خود هستید و امکان لوریج و اهرم‌گذری یا استفاده از مارجین وجود ندارد. در این مطلب، به این سوال که معامله اسپات چیست و چه تفاوتی با بازار معاملات فیوچرز (آتی) دارد پاسخ خواهیم داد.

آموزش کامل معامله اسپات (Spot)

اسپات تریدرها با خرید ارز دیجیتال یا دیگر دارایی‌ها و امید به افزایش قیمتشان، درصدد سودآوری در بازارها هستند. بنابراین، معامله‌گران می‌توانند با افزایش قیمت، بعدا دارایی‌های خود را برای کسب سود در بازار نقدی به فروش برسانند. معامله‌گران اسپات همچنین قادر به شورت کردن هستند. در این فرآیند، افراد به فروش دارایی و خرید مجدد آن در هنگام کاهش قیمت می‌پردازند.

قیمت فعلی بازاری یک دارایی نیز اسپات پرایس (Spot Price) یا قیمت اسپات نام دارد. شما می‌توانید با استفاده از سفارش مارکت (Market Order) در یک صرافی، یک دارایی را فورا در بهترین قیمت فعلی بازار نقدی بخرید یا بفروشید. با این حال، هیچ تضمینی برای عدم تغییر قیمت در هنگام انجام سفارش وجود ندارد. هچنین ممکن است نقدینگی کافی برای اجرای تراکنش در قیمت دلخواه شما وجود نداشته باشد. مثلا، اگر سفارش شما برای 10 اتر در قیمت اسپات تعیین و تنها 3 اتر برای تکمیل آن موجود باشد، باید برای باقی اترها قیمت متفاوتی را در نظر بگیرید.

قیمت‌های اسپات و نقدی به صورت لحظه‌ای به‌روزرسانی شده و با تطبیق سفارشات تغییر می‌کنند. اما معامله اسپات فرابورس سازوکار متفاوتی دارد. در این مدل، شما بدون نیاز به دفتر سفارش (Order Book) مستقیما قادر به تعیین یک قیمت و مقدار ثابت برای خرید یا فروش هستید.

حال بسته به دارایی تحت معامله، تحویل آن یا به صورت فوری یا عموما به صورت 2+T صورت می‌گیرد. 2+T یعنی تاریخ تعیین‌شده برای معامله به علاوه 2 روز کاری. در حالت سنتی، سهام و اوراق بهادار نیازمند انتقال گواهی‌های فیزیکی هستند. بازار فارکس نیز قبلا ارزها را به صورت فیزیکی منتقل می‌کرد، اما امروزه به‌لطف ظهور سیستم‌های دیجیتال، تحویل دارایی‌ها تقریبا به‌صورت فوری انجام می‌شود. با این حال، بازار رمز ارزها دارای فعالیت 24/7 است که ترید لحظه‌ای را برای کاربران فراهم کره است. با این وجود، احتمال زمان‌بر شدن معاملات P2P یا OTC وجود دارد.

قیمت اسپات چیست؟

قیمت اسپات قیمت فعلی برای خرید، پرداخت و تحویل فوری یک کالای خاص است. با پر شدن سفارش خریداران و فروشندگان، قیمت لحظه‌ای مدام تغییر می‌کند و مرتب به‌روزرسانی می‌شود. در واقع قیمت اسپات یا قیمت نقطه‌ای در لحظه، براساس میزان عرضه و تقاضای بوجود آمده در بازار به دست می‌آید. این قیمت می‌تواند بالاتر و یا کمتر از ارزش ذاتی یک ارز باشد. بنابراین نرخ مبادله‌ای که معامله اسپات بر اساس آن انجام می‌شود برابر با همان نرخ لحظه‌ای خواهد بود. قیمت‌ها در بازارهای مشتقه مانند معاملات آتی نیز به طور اجتناب ناپذیری بر پایه همین ارزش‌ها تعیین خواهد شد، زیرا تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان کالا ابتدا در بازار معاملات نقدی شرکت می‌کنند.

بازار اسپات چیست؟

Spot Market یا بازار اسپات که عموما به آن بازار فیزیکی “physical markets” یا بازار نقدی “cash markets” گفته می‌شود، بازاری است که امکان خرید و فروش بیت کوین یا دیگر ارزهای دیجیتال در آن به صورت لحظه‌ای فراهم است. در این بازار، به صورت واقعی بیت کوین معامله شده و مقدار BTC از کیف پول فروشنده به کیف پول خریدار (یا از حساب معاملاتی) منتقل می‌شود.

تفاوت بازار اسپات و فیوچرز چیست؟
پیشتر گفتیم که بازارهای نقدی، با معاملات سریع و تحویل تقریبا فوری دارایی همراه هستند. در طرف مقابل، بازار معامله فیوچرز یا آتی دارای قراردادهایی با تاریخی در آینده است. در این بازار، خریدار و فروشنده برای معامله مقدار مشخصی از یک محصول روی یک قیمت مشخص در آینده، به توافق می‌رسند. با فرا رسیدن زمان تسویه قرارداد نیز خریدار و فروشنده عموما به جای تحویل فیزیکی دارایی، به‌صورت نقدی تسویه حساب را انجام می‌دهند.

تفاوت معاملات اسپات و معاملات فیوچرز

قبلا اشاره کردیم که اسپات تریدینگ همراه با انجام آنی معاملات و تحویل فوری دارایی همراه است. در سمت دیگر، بازار فیوچرز شامل قراردادی است که زمانی در آینده پرداخت خواهد شد. خریدار و فروشنده بر سر میزان مشخصی از یک دارایی در یک قیمت مشخص در آینده به توافق می‌رسند. در زمان سررسید قرارداد، خریدار و فروشنده به جای تحویل دارایی، فقط مبلغ موجود در قرارداد را تسویه حساب می‌کنند.

انواع سفارش‌های معاملاتی

در این بخش به انواع سفارش‌ها معاملاتی در بازارهای اسپات اشاره خواهیم کرد. سفارش خرید یا فروش و یا Order خرید و فروش در بازارهای مالی انواع مختلفی دارند. اگر با صرافی‌هایی همچون بایننسیا بینگ ایکس کار کرده باشید، احتمالا در زمان خرید و فروش یک دارایی دیجیتال با گزینه‌های ارائه شده توسط بینگ ایکس در زمان انجام معامله مواجه شده‌اید. در این بخش این سفارش‌ها را توضیح می‌دهیم:

Limit Order
لیمیت اردر و یا سفارش با ثبت قیمت معین، یکی از ساده‌ترین نوع انجام سفارش خرید و فروش است. فرض کنید قصد خرید ۱ بیت کوین به قیمت ۱۳۲۰۰ دلار را داریم. در زمان ثبت سفارش با این روش، دو پارامتر باید تعیین شود؛ قیمت و مقدار خرید. قیمت خرید را در قسمت Price و مقدار خرید را در قسمت Amount وارد می‌کنیم. در انتها با ثبت دکمه Buy یا Sell سفارش شما وارد Order Book خواهد شد.

Market Order
در این نوع سفارش خرید و فروش یک دارایی دیجیتال، تنها مقدار خرید یا فروش را تعیین می‌کنیم و به بینگ ایکس این اجازه را می‌دهیم که با دارایی مورد نیاز ما را به قیمت آخرین معامله در بازار به فروش رسانده و یا خرید کند. در قسمت Price، کلمه مارکت نوشته شده است. در این سفارش قیمت معینی را ثبت نمی‌کنیم.

Stop-limit
این نوع سفارش خود به دو زیر دسته تقسیم بندی می‌شود. Stop Limit Order در مقایسه با دو سفارش قبلی، پارامترهای بیشتری را در اختیار تریدر قرار می‌دهد. ابتدا به معرفی Stop-limit می‌پردازیم. استاپ لیمیت اردر، همان Limit Order بوده با این تفاوت که برای فعال شدن این سفارش، پیش شرط وجود دارد. برای مثال، قیمت بیت کوین ۱۳۵۰۰ دلار است و هدف شما این است که زمانی که قیمت از مقاومت ۱۴۰۰۰ دلار عبور کند، اقدام به خرید آن کنید. پس عبور قیمت بیت کوین از ۱۴۰۰۰ دلار، شرط این سفارش شماست. به این شرط، Stop گفته می‌شود. برای ثبت این سفارش سه مولفه نیاز است، قیمت خرید یا Limit، مقدار خرید یا Amount و شرط انجام خرید یا Stop. بینگ ایکس در نهایت سفارش شما را باتوجه به قیمتی که در Limit ثبت کرده‌اید، انجام می‌دهد. اما این سفارش را در صورتی که شرط قیمتی Stop برقرار شود، در Ordet Book قرار خواهد داد. در واقع پس از ارضا شدن شرط Stop، این سفارش به یک سفارش Limit Order تبدیل خواهد شد.